Làng ảo - Tình thật
(Tên tạm đặt)
Trịnh Bá Phiến
(FIOHANTB)
Chúng tôi, hai ông bà hưu trí tại Hà Nội. “Bà xã” Nguyễn Minh Hoà, cựu học sinh trường Thiếu nhi Việt Nam Internat Moskva (Internat – trường nội trú), nguyên là học sinh của trường Thiếu nhi Việt Nam Quế Lâm (TNVN QL) Dục Tài Học Hiệu, Khối 2, trong “Đoàn 70” sang Moskva (Liên Xô cũ).
Một ngày đầu năm 2009. Minh Hoà, chủ nhân căn hộ tầng ba bình thường của một khu tập thể Hà Nội, tiếp khách. Bạn cũ gặp nhau. Chị Lê Tiến Hoàn - người chị, người bạn Internat đến thăm Minh Hoà mới phục hồi sức khỏe sau căn bệnh hiểm nghèo. Khi thoáng thấy tôi có dùng máy vi tính vị khách là bạn đó như ánh lên một niềm vui thú, bảo chúng tôi nên vào blog để biết tình hình bạn bè. Quả thật vi tính thì tôi cũng đã xài qua mấy năm, có thể nói cũng đạt mấy chứng chỉ, nhưng blog thì chưa biết nếp tẻ ra sao.
Thế rồi trong cuốn sổ tay nhỏ của tôi người bạn quý ghi cho hai blog đầu tiên và khuyên tôi hãy tham khảo: http://vn.myblog.yahoo.com/internat_moskva_1954 - blog của Internat và blog …/letienhoan. (Cuốn sổ đó vẫn còn). Lúc đó, hầu hết bạn bè đều dùng blog Yahoo.com. Cuối tháng 3-2009 tôi lập blog, có “nhà” của mình với biệt danh (nickname) fiohantb, đăng bài “Lời chào đầu tiên” vào hôm 22-3-2009.
Có bạn hỏi: fiohantb có nghĩa thế nào?
Năm 2006, chúng tôi đến Moskva thăm gia đình con trai ở căn hộ thuộc toà nhà trên con phố Gruzinsky. Sau ngót năm chục năm Minh Hoà rời Liên Xô, nay mới trở lại nước Nga. Tất nhiên có buổi đến thăm trường xưa và nơi ở cũ. Tiếc thay có nhiều thay đổi. Con phố cũng đã đổi tên, không còn là phố Kachalov nữa mà tên mới là Malaia Nikitskaia. Khu nhà ở ngày xưa của thiếu nhi Việt Nam nay là khu sứ quán Tuynidi, ngọn cờ nước châu Phi cắm ngay trước cổng! Không được vào! Sứ quán nước ngoài mà! Tránh sao khỏi bồi hồi khó tả.
Khi về, ghé qua nhà bà giáo Nga xưa, bà Valentina cũng trên con phố Gruzinsky. Câu chuyện của cô - trò cũ đều bằng tiếng Nga, tôi khó mà hiểu được (tôi đâu có rành, chỉ vợ, con và cháu dùng mà thôi). Nhà tôi ghé tai bảo: “Bà giáo hỏi tên anh đó”. - Tên tôi ư? Tiếng Nga nói là gì nhỉ? “Phien” không có trong Nga ngữ. Nhà tôi bỗng nói: “Phê-đô” hay “Fiodor”. Chẳng hạn như tác giả cuốn sách “Anh em nhà Caramazov” là Fiodor Dostoevsky đó. Tôi không rõ câu chuyện giữa nhà tôi và bà giáo cũ tiếp tục những gì nữa, trong đầu tôi hiện lên cái tên Fio, nhưng chưa đủ là cái nickname. Sau thời gian ở Matxcơva, chúng tôi trở về nước. Máy bay hạ cánh tại sân bay Nội Bài. Đến vòng quay băng chuyền nhận hành lý. Tôi bỗng nhìn cái cuống phiếu dán trên va li: “HAN” - Gì nhỉ? A, Hà Nội. Và chắp nối nhanh như tia chớp: Fiohan, thêm hai chữ cái là họ của mình nữa (Trịnh Bá), kết quả cái nichname dùng cho đến nay đã ngót tám năm (từ 2006), trước khi tôi lập blog (2009), là Fiohantb.
Những ngày đầu vào blog, ngoài bạn letienhoan, chúng tôi tìm đến các bạn cùng là Internat trước. Các bloggers xưng hô với nhau bằng cụ không lưu tâm tuổi tác hơn kém. Các cụ đầu tiên có NhatLe (Nhật Lệ), faina_dang (Hồng Phương). “Bạn của bạn đều là bạn”. Tôi gặp qua blog, trên mạng internet nhiều bạn mới. Nào đâu đã biết người, biết mặt nhau, nhưng qua bài viết, câu văn và cả hình ảnh dần trở nên thân thiết. Có lẽ cùng thế hệ nên nhanh chóng hoà nhịp. Nhiều nickname khá kì lạ: bóng bàn biển, diachuoansai, Calathau, KỳGai, Biinql, … Có các tên gọi tuy không rõ thực danh nhưng cho ta thấy ngay xuất xứ nguồn cội Quế Lâm, như chaoquelam, cusiquelam, hay Biinql. Đương nhiên có các tên blog hoàn toàn như đời thực, phần lớn với các bạn nữ, các “cụ bà”: Lệ Thuỷ, Thanh Mai, Ngọc Trâm, Nguyệt Ánh. Các thầy cô cựu giáo viên Lư Sơn-Quế Lâm (LSQL) có chị Ngọc Quế, còn anh Hồng Chương với nickname “chipbong”. “Làng” Quế-Lư ẩn hiện. Một niềm tin vững chắc, khẳng định: có một Làng, một đội ngũ sẽ hơn hẳn đứng một mình. Đơn thương độc mã dễ phiêu lưu! Phương châm của Làng, cũng là yêu cầu mỗi công dân Làng phải thể hiện: NHÂN VĂN, TRÍ TUỆ, HÀI HƯỚC. Đúng và chuẩn! Những bài thích xem vui vẻ ban đầu thường là các phóng sự, hoặc bài về các chuyến đi du lịch của mọi người. Thật thú vị khi xem hình ảnh các chuyến đi của các bạn, đáp lại chúng tôi cũng “tường thuật” những chuyến đi đáng kể của mình kèm theo hình ảnh. Rồi bình qua, trả lời lại. Và cả chia sẻ khi vui, lúc buồn. Làng Lư Sơn-Quế Lâm trở thành một Làng đặc biệt không thể thiếu trong đời sống tinh thần, tình cảm, tâm tư của những ai đã tham gia.
Cuộc sống chúng ta vừa xưa, vừa nay. Blog tiếng Việt nhưng đồng thời có thêm tiếng nước ngoài, thi thoảng thơ Đường, ảnh phóng sự kịp thời, phong phú.
Giá thử ai đó làm một thống kê chức danh công tác, học hàm học vị các cụ thì phải sửng sốt. Mỗi khi gặp mặt, mọi người quên đi tất cả, chỉ biết sôi nổi hát hò, nào đâu nhớ bạn này, bạn kia đã từng một thời là Giám đốc, Vụ trưởng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, chuyên viên, ít ra cũng là nhà giáo, nghệ sĩ… Quên đi tất cả chỉ còn ghi nhớ mỗi “Cu Lờ” (QL - Quế Lâm), và thật vui nhộn, hét hò.
Sinh nhật chúc nhau
Ốm đau thăm hỏi
Tin buồn - viếng lễ
Vui vẻ - sẻ chia
Đi tour trở về
Chuyện trò thoả thích
Bình thơ, đọc sách
Hàng ngày gọi nhau…
Làng ảo nhưng cũng đủ yêu ghét giận hờn, thăng trầm biến động. Trước hết là về công cụ máy tính. Các cụ chúng ta học vi tính đủ kiểu, và từ đó tiếp theo dùng máy gõ chữ, ban đầu xảy ra bao chuyện; tiếng Việt không dấu. Mọi người hãy cứ thử gõ một đoạn văn hoàn toàn không dấu và đọc lại xem. Lại nữa, máy treo, “mất mạng” (internet)! Hơn thế, Yahoo!blog lúc chạy, lúc ngừng! Vừa vượt qua khó nhọc ban đầu thì blog đổi dạng. Làng cũng có mấy cụ bậc cao về vi tính nhưng chẳng phải lúc nào cũng giúp được cho nhau.
Có thời gian Làng thật nhộn nhịp, nhưng cũng có quãng lặng, nhiều nhà “cửa đóng then cài!”. Xôn xao táo tác nhất là vụ Yahoo!blog đóng cửa! Cả Làng nhốn nháo di dân. Cũng tưởng có thể không tái lập được. Nếu không có sự đồng lòng tạo dựng thì chắc chắn Làng LSQL chỉ còn là quá khứ. May thay chúng ta vững tin và thành công ngôi Làng mới tại blospot. Tự kiểm điểm bản thân, đôi khi mình cũng thấy nản, nghĩ vẩn vơ:
“Vui chơi blog đủ rồi
Bây giờ việc khác đến hồi cần hơn…”
Nhưng rồi lại thấy các thành viên K5 tích cực “tiếp lửa cho tình Quế Lâm" thông qua phong trào đọc và viết blog, tôi cũng được tiếp thêm cảm hứng, không dứt ra được:
“Còn trời, còn nước, còn non
Đang còn blog, ta còn thăm nhau"
Vậy là tôi đã trở thành cư dân của Làng LSQL! Cái Làng thì ảo nhưng cái tình LSQL thì hiện hữu và mãi mãi sống động giữa đời thường.
--------------------------------
THƯƠNG TIẾC ANH LÊ HỒNG CHƯƠNG
Trịnh Ba Phiến
(FIOHANTB)
(Anh có tên khai sinh là Trần Văn Chương. Biệt danh (nickname) dùng trên blog là Chipbong và Bauong)
Anh mất hồi 22:50 ngày 26-4-2013 (17 tháng 3 năm Quý Tị) tại bệnh viện Hữu Nghị Hà Nội, hưởng thọ 80 tuổi.
Anh quê ở Hải Phòng, là cựu giáo viên trường Thiếu nhi Việt Nam (TNVN) Lư Sơn-Quế Lâm (LSQL) (1953 - 1958); cựu Thiếu sinh quân (TSQ) VN, và cuối năm 2012 anh còn được Ban Liên lạc cựu TSQ VN nhất trí cử làm Trưởng Ban.
Thời gian làm công tác giáo dục của anh nhiều nhất là tại cơ quan Bộ Giáo dục, làm chuyên viên giáo dục.
Tuy cũng là nhà giáo nhưng tôi mới biết và quen anh mấy năm gần đây do trước không cùng nơi công tác. Kém anh một tuổi, đương nhiên cụ Chipbong là anh rồi.
Vào blog các năm trước, khi đang là Yahoo!blog, điều trước hết làm tôi tò mò là cái nickname Chipbong của anh. Anh muốn nói lên lòng yêu thương các cháu Chip, Bông.
Cũng những năm đó bắt gặp loạt bài của anh: Các nẻo đường miền Trung và hình ảnh (đăng tải trên blog) một người không còn trẻ bên chiếc xe máy ở một đoạn đường vùng quê vắng vẻ… tôi cứ hình dung ra anh như một dân phượt! Hoá ra không phải. Người khác chở anh.
Sau này gặp anh, hỏi ra là anh luôn khao khát đi nhiều vùng, miền đất nước để viết cuốn sách địa lý của anh. Dẫu sao cụ già, nhà giáo nghỉ hưu trên 70 tuổi mà chịu đi như thế vì lòng say mê tìm hiểu đất nước, thật là nể phục. Không biết hôm nay, khi anh thực sự đi xa, mong muốn đó của anh: viết sách địa lý, đã hoàn thành hay chưa? Nếu còn dang dở thì thật đáng tiếc cho anh và cho cả chúng ta.
Còn một điều nữa là anh có một số tư liệu thu vào băng kiểu cũ, ngày nay dùng đĩa. Các máy video cũ bây giờ chẳng ai còn (vì tất cả đã chuyển sang đĩa), anh không sử dụng được tư liệu mình đã có từ lâu nay! Tôi có biết và đã cố tìm đâu đó may ra có chiếc máy chạy băng cũ nào còn dùng được, mà thất bại. Loại máy đó đã bị bỏ đi hết chẳng ai còn để lại! Không hiểu rồi anh Chương có cách nào thu thập lại được tư liệu của anh không? Để dùng vào việc viết sách.
Anh đã ra đi. Còn gì dang dở?
Tính anh cẩn thận nhất là khi viết điều gì. Anh rất sẵn tư liệu xác thực điều muốn viết. Đặc biệt các ghi chép, hình ảnh, và tài liệu anh còn lưu giữ được về Trường TNVN LSQL, về TSQ. Mặc dầu vậy anh vẫn tự coi mình chưa xứng đáng, chưa đủ tầm; chẳng hạn anh hay tự gọi mình là “trình độ làng”, hay: còn “kém cỏi” làm cho đôi khi khó dám nói lời tôn vinh anh.
Cuối năm ngoái, tháng 12-2012 trong buổi họp mặt cựu TSQ VN, anh đã có vẻ yếu mệt. Là thành viên Ban Liên lạc, anh phải tham gia điều hành buổi họp. Tôi thấy giọng nói của anh đã có phần hụt hơi. Khi tôi có hỏi thêm về anh, anh vẫn bảo cố gắng gìn giữ sức khoẻ và còn hẹn có dịp đến thăm chúng tôi. Bởi tôi và nhà tôi thì đã có các lần đến nhà anh, còn anh thì chưa đến nhà chúng tôi. Kết thúc cuộc họp mặt, Ban Liên lạc công bố anh làm Trưởng Ban Liên lạc thay anh Vũ Mão. Tôi cứ nghĩ anh còn có thể lực cần thiết, đủ để sống an lành và tiếp tục công việc mà anh còn đeo đuổi.
Dịp blog Yahoo!VN đóng cửa mãi không thấy blog mới của Chipbong xuất hiện, tôi cứ tự hỏi hay anh quá bận nên thôi chơi? Thế rồi bất chợt trên blogspot có blog Bauong (Ba ương). Hoá ra là anh đã đổi tên. (Anh vẫn để blog ẩn cho đến nay). Tôi có “lời bình” chúc blog Bauong: Anh Chương, vẫn thân thương, kiên cường; mong thọ trường. Ai ngờ, anh đã đi xa về nơi cực lạc Tây phương!
Vĩnh biệt Anh, xin thắp nén nhang cầu mong Hương hồn Anh an nghỉ thanh thản ở cõi vĩnh hằng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét